Vô Minh →( Tham, sân, si ...chÃp) →Kh°

Con khÌ vì không buông bÕ cøc ÇØÖng trong tay nên t¿ nó xiŠng xích lÃy mình Ç‹ ngÜ©I th® sæn ljn b¡t. ChÌ cÀn buông bÕ cøc ÇÜ©ng trong tay thì nó có th‹ ung dung chuyŠn tØ cành này qua cành khác. Vì tham ( ái, thû) nên t¿ trút lÃy kh° vào thân. DܧI con m¡t ta, con khÌ sao mà ngu dÓt ljn th‰. NhÜng dܧI con m¡t cûa thánh nhân, con ngÜ©I chúng ta cÛng ngu dÓt ch£ng khác gì con khÌ. Vì vô minh, con ngÜ©I cÛng t¿ xiŠng xích lÃy mình b¢ng nhiŠu s®i xích vô hình, nhÜ tiŠn tài, ÇÎa vÎ, danh v†ng ... rÒi bÎ nó hành hå kh° Çau, buÒn phiŠn, lo âu, thù hÆn cùng c¿c mà cÛng là nguyên nhân mà bÎnh hoån là hÆu qûa ( BuÒn b¿c Çau bao tº; GiÆn d» Çau gan; Lo toan Çau óc; SÀu khóc Çau tim). Con ngÜ©i Çúng ra sÓng an vui t¿ tåi nhÜ khi còn bé ( th¢ng b©m có cái quåt mo, phú ông xin Ç°I n¡m xôi b©m cÜ©i). Nhân chi sÖ tính b°n thiŒn; Th‰ mà s¿ hÒn nhiên Ãy mÃt dÀn theo næm tháng vì s¿ chÃp ngã ngày càng nhiŠu ( ñã là kÈ sÓng trong tr©I ÇÃt; phäi có danh gì v§I núi sông-Ng¿a anh Çi trܧc, võng nàng theo sau... ). Khi có gia Çình thì dòng h† càng thêm ch¢ng chÎt, s®I xích ái càng dài lòng thòng ( M¶t gi†t máu Çào hÖn ao nܧc lã - M¶t ngÜ©I làm quan, cä h† ÇÜ®c nh©...). Có mÃy ai nhÆn bi‰t ÇÜ®c:

Nhân gian phú quí hoa gian l¶ ( sÜÖng trên hoa) ; Thiên hå công danh thûy thÜ®ng âu( b†t trên sóng).

Aí hà thiên xích lãng ( sâu ngàn d¥m) ; kh° aÌ vån trùng ba (sóng ngàn trùng).

Ai cÛng phäi làm Ç‹ sÓng, nhÜng phäi bi‰t ( Tri túc Çäi túc hà th©i túc ). ch§ có làm quá hóa bÎnh (Vì ham l®i låc ÇÒ vinh hi‹n; bÃt quän hình dung, ám trí khô). Thiên hå kh° Çau không phäi vì thi‰u thÓn mà vì thua thiŒt, so bì (chÃp). Công danh, phú quí cÛng vŠ hÜ không th‹ nhÜ mi‰ng trÀm, mi‰ng giác. ñÓt trÀm lên, ljn khi thiên hå khen thÖm thì bän thân mi‰ng trÀm cÛng Çã thành tro bøi rÒi (C†p ch‰t vì da,ngÜ©I ta ch‰t vì ti‰ng). N‰u muì trÀm làm cho tâm nhân loåi trÀm tïnh, mùi giác làm cho trí nhân loåi giác ng¶ có nhÜ th‰ s¿ hóa thân cuä trÀm-giác m§I thÆt s¿ có š nghïa.

NhÜ Th‰ Tôn ngôn: NhÃt thuy‰t pháp Vô Ngã

Vô ngã → Vô thÜ©ng → BÃt tÎnh → Kh°

N‰u Ç©i bån ÇÀy dÅy nh»ng kh° Çau, buÒn phiŠn, lo âu

và giÆn d». Thì tôi khuyên bån hãy tÜ duy vŠ vô ngã

và thiŠn ÇÎnh vŠ vô thÜ©ng.

Bån së thÃy ÇÜ®c Ç©i nÀy là an vui và t¿ tåi.

ChÜ pháp tùng bän lai, thÜ©ng t¿ tÎnh diŒt tÙÖng

( XÜa nay các pháp là v¡ng l¥ng, yên tïnh )

Ngã → ThÜ©ng → TÎnh → Låc

(Tôn Ng¶ Không (Vô) thÜ giãn)

Ng¶ Vô → Ni‰t Bàn hiŒn

ChÃp Ngã → Vô Minh che

Vô minh: Thân cò ngày Çêm l¥n l¶i.

Ni‰t bàn: Cánh håt nhË nhàn bay.

Ngæn gío trÀn, sóng tâm yên l¥ng.

N¥ng gánh trÀn, sóng gío triŠn miên.

Vì sao thiên hå Çäo Çiên ?

ThÙc say danh l®I, ngÛ chìm aí mê.

TÎnh tâm, giác ng¶ quay vŠ.

Ch¥t dây xích aí, qu£ng bình rÜ®u danh.

Tr©I xanh, mây tr¡ng, tâm an.

Ni‰t bàn ch£ng Chúa-PhÆt ban.

NhË nhàn, thanh thän chính Çây ni‰t bàn.

Vô Minh và Ni‰t Bàn nhÜ hai m¥t cûa m¶t ÇÒng xu.

H‹ m¥t nÀy khuÃt thì m¥t kia hiŒn.

Ch†n m¥t nÀy hay m¥t kia ÇŠu do tâm ta quy‰t ÇÎnh.

Ni‰t bàn phäi do chính ta t¿ tåo; ch£ng ai có th‹ ban cho k‹ cä ñÙc PhÆt.

Có chæng PhÆt pháp là ngón tay chÌ træng. ChÙ ngón tay không phäi là m¥t træng.

Ni‰t bàn không xa xôi nhÜ m¥t træng

hay hÙa hËn mÖ hÒ ª phÜÖng Tây c¿c låc, mà ª ngay trong cu¶c sÓng h¢ng ngày, trong giây phút hiŒn tåi n‰u tâm ta không bÎ vô minh khÃy Ƕng.

Vô minh (1) là nguÒn gÓc cûa m†i kh° Çau mà Ni‰t bàn là cÙu cánh (destination) và PhÆt pháp là phÜÖng tiŒn (2).

Vô Ngã ( T.H.L )